Damla Sakızı

Gecen haftalarda Güney Kıbrıs'a gittiğimde üst üste damla sakızlı lezzetlerle karşılaşınca bu çok sevdiğim harika aromalı malzemeyle ilgili yazmak istedim. Hafif egzotik bir yanı var bence damla sakızının. Lezzeti birçok tatlıyı, dondurmayı, içeceği ve likörü benzerlerinin üstüne taşıyor. Doğanın bize verdiği en keskin aromalardan bir tanesi.

Güney Kıbrıs'ta yunan mutfağı görüyorsunuz her yerde. Nitekim hem Yunanistan'da hem de burada damla sakızının bize göre daha çok kullanıldığını görüyorsunuz. Bize damla sakızlı bir tatlı sunan restoran sahibiyle söyleşirken, yunan mutfağının gurur duyduğu bir lezzet olduğunu farkettim damla sakızının. Bu lezzetin sadece Yunanistan'ın Sakız (Chios) Adasında yetişen mastic ağacının reçinesi olması, yunanlıları 'bizim aromamız' dedirtiyor. Aslına bakarsanız bu ağaç sadece Sakız adasında yetişmiyor ama biz bile bunu böyle kabul etmiş olmalıyız ki adanın adını açık açık Sakız koymuşuz. Adanın ingilizce ismi Chios (yunanca Khios) bazı otoritelere göre 'mastic' demekmiş ama bizdeki kadar açık açık sakız demek olmadığı kesin:)

Mastic agacının bizdeki karşılığı sakız ağacı. Latince ismi ise Pistacia lentiscus. Yani bitki şam fıstığı (pistacia) ailesinden gelmekte. Sakız ağacı Sakız Adası dışında bizim ege kıyılarımızda, Kanarya Adalarında, Asya ve Orta Doğu'da yetişiyor. Bizim ilgilendiğimiz kısım ise bu ağaçtan elde edilen harika aromalı reçine. Damla sakızı, sakız ağaçlarından özellikle temmuz ve ağustos aylarında elde ediliyor ve toplandığı anda hala sıvı halde oluyor. Sakız ağacına çizilen yarıklardan damlayarak süzülen sakızlar yere koyulan kaplarda biriktiriliyor. Bundan sonra güneşte kurutulup katı hale getiriliyor ve limon tozunun iri taneleri gibi katı şekilde satılıyor. Ağza atılıp çiğnendiğinde yine yumuşayıp bir sakız halini alıyor. Soğuk ve sertken kırılgan bir yapısı var, ısı ile sakız haline dönüyor.

Damla sakızı lezzetini bizim dışımızda neredeyse tum akdeniz mutfağı kullanıyor. Hatta İran ve Irak'ta da bilinen bir malzeme. Kıbrıs'ta damla sakızı muhabbetini yaptıgım restoran sahibi, damla sakızından baharat (spice) diye bahsediyordu. Sanırım bizde de aktarlarda satılan, diğer baharatlar gibi çok pahalı olan ve az miktarda aroma katıcı olarak kullanılan bu malzemeye baharat demek yanlış olmaz. Damla sakızı yunan mutfağında da bizdeki gibi tatlılarda kullanılıyor. Bununla beraber çeşitli başka kullanımlarını da gördüm: reçel (ağda kıvamında, fildişi rengi, harika bir tatlı), mastika diye bilinen bir likör (rakı gibi görünen, tatlı, %26 alkollü, içmeye doyamayacağınız bir içki), kek, pasta ve kurabiyelerde buram buram damla sakızı kokusu alabiliyorsunuz. Harika lezzetinin yanında bu baharatın mideye iyi geldiğine de inanılıyor, bu da yıllarca damla sakızının ilaç niyetine çiğnenmesini sağlamış. Modern tıpta da sindirime iyi gelen özellikleri belirlenmiş bu baharatın. Eski romalılardan beri bu reçine bir de ağzı temizleyen, nefesin güzel kokmasını sağlayan bir malzeme olarak özellikle kadınlar tarafından çiğnenirmiş. Arabistan'da damla sakızı kozmetik alanında da sık kullanılıyor. Damla sakızı aromalı saç losyonları, kremler, diş macunları ve hatta parfümler bulabiliyorsunuz marketlerde. Bu kadar kullanım alanı olduğunu bilmiyordum doğrusu damla sakızının. Kokusu nefis bir damla sakızlı sütlaç gibisi yoktur ama tüm bunların içinde. Herkese afiyetler olsun.